‘God keurt geen stenen af’
Door TitusZoekt
Onlangs maakte ik met een groep mensen een wandeling van kerk naar kerk van Renkum naar Heelsum. We bezochten ook de Sint Joseph, voormalig katholieke kerk van Heelsum. Toen de eigenaar sprak over misbaksels en daar een geestelijk verhaal bij had, wist ik het weer. De voormalige katholieke kerk was namelijk deels gebouwd uit misbaksels. Stenen die te heet geblakerd uit het bakproces zijn gekomen.
De een nog krommer dan de ander
De reden om misbaksels te verwerken in de muur is om de kerk wat kleurrijker te maken. Die ‘afgekeurde’ zwarte stenen maken zo’n muur levendiger om naar te kijken. Het geeft het gebouw uitstraling, schoonheid. Een paar kerken verderop kwamen we bij de van oorsprong gereformeerde kerk van Renkum/Heelsum. Een architectonisch gebouw zowel binnen als van buiten. En ook daar maakte de architect (Reitzema – Amsterdamse school) gebruik van misbaksels.
Nog bonter dan die te zien waren in de voormalige katholieke kerk.
De ene steen nog krommer dan de ander. Uitpuilende stenen. Gehavende stenen. Misvormd. Met ‘pijnlijke’ plekken. Stenen met butsen. Allemaal stenen die de harten van zulke architecten sneller deden kloppen. Metselaars hadden er een broertje dood aan. Want ermee bouwen vergde handigheid.
We hebben allemaal wel een buts of een pijnlijke plek
Is dat ook niet zo als we kijken naar de levende stenen waaruit de kerk in geestelijk opzicht bestaat? Dat was de geestelijke kant van het verhaal over de stenen van de Joseph. Een levende kerk bestaat ook niet uit allemaal dezelfde succesvolle ‘stenen’, die de kerk tot een licht maken. Een levende kerk bestaat óók uit ‘misbaksels’. Het klinkt wat onbehoorlijk, maar als je daar eens dieper over nadenkt: hebben we als levend steentje, verbonden met al die stenen, niet allemaal een buts of een pijnlijke plek?
Het lot van mensen is met elkaar verbonden
Op Eerste Paasdag preekte onze pastoor Henri ten Have dat we ons moeten realiseren dat het paasfeest het diepste, schoonste, wonderlijkste, vreugdevolste antwoord is op ieder klein dingetje of ieder groot ding. Of op ieder klein ding dat heel groot is geworden. Ten Have legde uit dat het lot van mensen met elkaar verbonden is. En Jezus God is die het menselijk lot in al zijn dimensies op zich heeft genomen zodat Hij ook in alle facetten op alle momenten van ons leven hoop en perspectief kan bieden. “Een psycholoog heeft ooit eens gezegd: op een gegeven moment krijgt ieder mens in zijn vroege kinderjaren een ervaring die hem als het ware uit het paradijs stoot, die je brengt bij het besef dat het leven op de aarde niet volmaakt is. Als kindje ben je nog veilig in je moedersschoot en dan mag je fijn aan de borst van je moeder drinken en je wordt omringd met liefde en zorg en warmte van je gezin. Maar op een gegeven moment zegt er eens iemand iets of gebeurt er eens iets wat je misschien wel kunt vergeten met je hoofd, maar die als het ware een soort pijnlijke reflex achterlaat in je leven. Die maakt dat je op bepaalde dingen soms heel heftig kunt reageren of moeilijk mee om kunt gaan. Soms dat je zelfs verbaasd staat en je afvraagt ‘hé waarom word ik hier nou zo verdrietig van? Waarom word ik hier zo bang van of boos over?’ Onbewuste herinneringen, maar ook bewuste herinneringen die vanaf dat moment je leven veranderden.” Aldus pastoor Ten Have.
Versteend, gedragen door de Hoeksteen
En zo versteent na verloop van tijd je hart. Zoals de stenen die uit de oven komen, ooit ook uit een kneedbare substantie bestonden, deed het proces waarin ze gebakken werden ze soms meer kwaad dan goed om als puntgave stenen uit de oven te rollen. Zo gaat het ook met mensen. Versteend, verhard en onverschillig. Door trauma’s uit het verleden, teleurstellingen of pijn.
Maar wat is er nou zo bijzonder aan het kleurrijke pallet levende stenen waar de kerk uit bestaat? Het menselijk lot waarmee we allemaal verbonden zijn, wordt gedragen door Jezus. Jezus wordt ook wel de hoeksteen genoemd. “De steen die de bouwers afkeurden is een hoeksteen geworden.”
“Een hoeksteen is een steen die gebruikt wordt om de hoekpunten van bouwwerken te verstevigen. De term wordt meestal overdrachtelijk gebruikt voor een onderdeel waarvan alle andere onderdelen afhankelijk zijn.” (Bron: Wikipedia). Ons menselijke lot met inbegrip van die (onbestemde) pijn en teleurstellingen (zo zou je kunnen zien) wordt gedragen door Jezus en daarmee tilt God ons op uit alle pijn. Door de draagkracht die wij (verbonden met Hem) ook in onszelf kunnen ervaren. En door anderen te dragen, omdat ook wij gedragen worden.
En daarmee – als je het visualiseert zoals de architect Reitzema aan zijn tekentafel – worden al die stenen in allerlei vormen opgenomen in een ‘gebouw’ dat gedragen wordt door die Ene Hoeksteen. Met stenen die de Architect aan ons gegeven heeft. In die zin bewijzen alle stenen hun nut en zijn ze geliefd door de Architect. Ze worden niet afgekeurd door God. En vanuit diep ontzag voor God is het dus moeilijk om zijn ‘bouwwerk’ af te keuren.
Vanuit het diepste, schoonste, wonderlijkste en vreugdevolle tot zegen zijn
Ondanks dat het Vaderhart klopt voor die bonte verzameling van stenen, vergt het van ons wat vaardigheid om met al die stenen van elkaar te houden (of bij elkaar te houden). Telkens als we neigen om er een steen uit te werken, dien je je te herinneren dat we allemaal gedragen worden door de Hoeksteen. Niet alleen jij, maar ook al die kleurrijke stenen om ons heen die samen de kerk vormen met de hoeksteen die het menselijke lot op zich heeft genomen en wij daarmee de goddelijke onschuld in de ander mogen zien. Als je dat inziet, bestaat er namelijk geen reden meer om een ‘misbaksel’ die net iets te krom of te gebutst is, weg te laten.
Om dat dieper te kunnen begrijpen, moeten we eerst de geest van degene die ons draagt kennen, en weten dat Hij ook het gebutste steentje, dat niet lijkt te passen op de anderen, naast je draagt. En daarmee leren we door naar de wonden te kijken, ook het wonderlijke schoonste in de ander te zien.
Thomas
Om nog even terug te komen op de preek van Eerste Paasdag “Ook de apostelen gingen in hun leven door een traumatisch proces heen”, vertelde pastoor Henri in zijn preek. “Als Jezus later aan Thomas verschijnt dan wil Thomas per se die wonden zien van Jezus . Hij kan niet in een Jezus geloven die verrezen is als hij niet kan zien dat het dezelfde is die ook geleden heeft en ook mijn pijn begrijpt.”
Door het te zien kon Thomas zich weer helemaal overgeven aan de situatie. Jezus leert ons kijken hoe het Vaderhart naar jou en de ander kijkt. Dat de schoonheid inclusief de wonden het perspectief biedt op wie wij ten diepste zelf zijn. Door naar Jezus te blijven kijken, ontdekken we wat het mysterie van de verrijzenis ons te zeggen heeft en hoe we ons daaraan over kunnen geven.
Vanuit het diepste, schoonste, wonderlijkste en vreugdevolle…..
Luister hier de preek van pastoor Henri ten Have die hij hield op Eerste Paasdag
